Champaka.info cần duy trì tính khách quan và trung thực. 

Từ khi cơ quan ngôn luận Champaka.info được thành lập, có lẽ vì đây là cơ quan ngôn luận duy nhất của Chăm tại hải ngoại đã truyền tải những thông tin, cũng như các công trình khoa học có giá trị về văn hóa, lịch sử Champa đến độc giả trên toàn thế giới. Đặc biệt đối với những người đang tìm hiểu, nghiên cứu về ngành Champa học thì giá trị của những công trình đó càng nhân lên gấp bội, một nguồn tư liệu quý giá rất đáng trân trọng. 


Tôi là một độc giả khá trung thành với champaka.info, là một người say mê văn hóa dân tộc có lẽ các công trình của Champaka đã rất bổ ích cho bản thân tôi, vì thế khách quan mà nói, tôi cũng như bao độc giả khác đã thầm biết ơn champaka và tôi xem đó là một cống hiến lớn cho cộng đồng của Champaka. 


Thế nhưng thời gian gần đây, vô tình tìm thấy và đọc những bài viết quá sơ sài của Champaka.info, dường như tôi như có cảm giác ngược lại, ngạc nhiên đến thất vọng. Thiết nghĩ, là cơ quan ngôn luận duy nhất của Chăm tại hải ngoại có nên đăng qua đăng lại rất nhiều lần với thời gian dài như vậy không? nào là bằng thật bằng giả, nào là cựu dân biểu, v.v.. Nhìn chung chỉ đăng những thông tin, bài viết liên quan đến các vị đó, không đề tài nào khác hay hơn và ý nghĩa hơn? 


Gần đây nhất, vào ngày 15 tháng 01 năm 2013, champaka.info có đăng bài "nhầm lẫn bài viết của cựu dân biểu Lưu Quang Sang và Lưu Quang Sáng". Đọc xong bài viết này, công bằng mà nói nếu chỉ là bài viết mang nội dung xin lỗi ông Lưu Quang Sáng thì nhiều độc giả như tôi hoàn toàn đồng tình ủng hộ, rất hoan nghênh với việc làm cơ bản tối thiểu đó của một cơ quan ngôn luận, nhưng rất tiếc bài viết đã dụng ý "xin lỗi" mà luận qua đề tài khác có thể sẽ làm ảnh hưởng không nhỏ đến tổ chức và cá nhân người khác. Theo cá nhân tôi, chamapa.info đã có những suy diễn rất tai hại và thiếu khách quan về cách nhìn nhận sự việc. 


- Đối với trường hợp Lưu Quang Sáng, việc ông gắn cho ông Po Dharma là "giáo chủ điếc" và ông Musa Porame là "chiến binh mù", chúng ta phải hết sức bình tĩnh và khách quan xét ở góc độ "mối quan hệ nhân quả" của sự việc. Ông Sáng là người làm nhiều nói ít, nói thế ắt phải có lý do. Nên điện thoại hay email hỏi thẳng ông và trình bày cho độc giả vì sao “điếc”, vì sao “mù”? hơn là suy diễn và kết luận là “bôi nhọ”. Hãy xem: ngày 20-12-2013: sangluu38@yahoo.com viết thư cho cộng đồng Chăm với tiêu đề Đáp trả CHAMPAKA.INFO có nội dung nói về bằng TS của ông Thành Đài. Ngày 22-12-2013: BBT Champaka,info viết bài trả lời email saqaluu@yahoo.com với tựa: Trả lời cho Lưu Quang Sáng về bằng giả mạo của Thành Đài. (BBT nhầm lẫn lần 1). Ngày 23-12-2013: Musa Porome viết bài góp ý với Lưu Quang Sáng về xã hội Chăm. ( Musa Porome nhầm lẫn lần 2). Ngày 1-1-2013: Lưu Quang Sáng viết thư cho Musa Porome và Po Dharma, cho rằng Po Dharma là "Chiến binh mù" và Musa Porome là "Giáo chủ điếc". tại sao? Ngày 2-1-2013: Vinh Thanh tiếp tục phản biện lại với Lưu Quang Sáng với tựa đề Trao đổi bài phản biện của Lưu Quang Sáng. (Vinh Thanh nhầm lẫn lần 3) 
Ngày 3-1-2013: Javy Tabeng với địa chỉ quangvy@gmail.com gởi thư đến Vinh Thanh và Musa Porome, nhắc nhở về sai lầm này, nhận bài của TBT. Champaka.info trả lời cho Lưu Quang Sáng, con cựu dân biểu Lưu Quang Sang ngày 06-01-13 (cố ý sai lầm lần 4) 
Ngày 8-1-2013: Lưu Quang Sáng đính chính email trên không phải là của mình, Po Dharma bảo hỏi TBT Abd. Karim vì độc lập? Ngày 11-1-2013: BBT Champaka chính thức xin lỗi Lưu Quang Sáng về sự nhầm lẫn của mình: Nhầm lẫn bài viết của cựu dân biểu Lưu Quang Sang và Lưu Quang Sáng. Và đây, hi vọng là bài kết cho những chuỗi ngày ồn ào của cộng đồng Chăm??? 

- Đối với ông Lưu Quang Sang, champaka.info cho rằng "Theo dư luận cho biết, sở dĩ có sự kiện này đã xảy ra là vì cựu dân biểu Lưu Quang Sang muốn lôi kéo Thành Đài vào phe nhóm của mình, tức là Hội Văn Hóa Truyền Thống Champa...." và 'Kế hoạch lôi kéo này cũng được áp dụng cho Quảng Đại Cẩn, vì nhiều người Chăm thấy gia đình của cựu dân biểu Lưu Quang Sang kéo nhau đến Hawaii để chúc mừng ông Quảng Đại Cẩn, nhân ngày nhận văn bằng tiến sĩ của ông ta vào tháng 12-2012 vừa qua". Đọc đến đoạn này, tôi đã ngay người ra không biết phải suy nghĩ thế nào nữa đây! Hội Văn hóa truyền thống Champa hoạt động nhằm mục đích bảo tồn phong tục, văn hóa của dân tộc Chăm tại Hoa kỳ bằng việc tổ chức một số lễ hội như Kate, Rija Nưgar hàng năm để hướng về cội nguồn. Việc tham gia vào Hội đoàn nào đó là tinh thần tự nguyện, quyền tự quyết của mỗi cá nhân, liệu ông Lưu Quang Sang có thể "lôi kéo" được không khi ông Thành Đài không có tinh thần "tự nguyện"? Hội mình có phân biệt đối xử với bất kỳ ai đâu, bất kỳ ai cũng có thể tham gia vào Hội Văn hóa truyền thống Champa, không phân biệt tôn giáo, sắc tộc miễn có tinh thần bảo tồn, duy trì những phong tục truyền thống của Chăm thì đều được hoan nghênh và đối xử bình đẳng như nhau. Chính vì vậy, champaka.info đã vội khẳng định, tuyên bố rộng rãi trên phương tiện thông tin do mình chủ quản như thế là không có cơ sở, đã suy diễn cảm tính thiếu khách quan. 


Việc ông Sang qua Honolulu - Hawaii để chúc mừng TS. Quảng Đại Cẩn. Theo tôi được biết, (1) trước đây ông Lưu Quang Sang từng là thầy giáo và là cựu hiệu trưởng trường Poklong, do ông cảm mến đạo đức, cũng như quá trình cố gắng của một người con ưu tú dân tộc Chăm tại xứ người là một việc làm hết sức bình thường, rất có tính nhân văn, là hiệu trưởng của ngôi trường dành riêng cho Chăm chắc lúc nào ông cũng luôn ao ước được nhìn thấy con em dân tộc mình đỗ đạt, thành danh như bao dân tộc khác. (2) ông Quảng Đại Cẩn là người yêu tiếng Chăm, dạy chữ Chăm từ thời còn là học sinh trường Duy Tân (sau giải phóng). Thời sinh viên, vào những năm 1976 đến 1979, ông cũng từng dạy cho các sinh viên trong Sài Gòn. Đến ngày 15/12/2012 vừa qua, ông đã chính thức trao bằng tiến sĩ, thử hỏi chúng ta có nên chúc mừng ông hay không khi ông như một đóa mang hương thơm tới cho cộng đồng chúng ta?!! Và chúc mừng cho TS. Quảng Đại Cẩn, có cả vợ cựu Quận trưởng An Phước Dương Tấn Sở, người Việt, Êdê, Jarai, và Hrê, vậy họ cũng lôi kéo à??? 


Ông Lưu Quang Sang là cựu dân biểu trước năm 1975 - dưới thời Việt Nam Cộng Hòa, thuộc cơ quan lập pháp, là một trong những người có quyền thảo luận, biểu quyết để các quy phạm pháp luật được thông qua, vì thế khách quan mà nói, có thể ông có đủ khả năng để nhìn nhận một vấn đề pháp lý nào đó đúng hay sai. Chính vì lẽ đó, ông không ngần ngại đưa ra phán đoán rằng bằng tiến sĩ của TĐ "như vậy là đã ổn" bằng cách gởi email đến riêng ông TĐ. Sở dĩ ông thừa nhận như vậy là dựa trên cơ sở bằng chứng mà TĐ đã cung cấp, đó là điều kiện "cần" để có thể đưa ra một phán đoán, một nhận định, còn những chứng cứ mà ông TĐ đưa ra là thật hay giả , bản thân ông khó có thể mà nhận biết được, bởi kết luận thật hay giả không thuộc quyền của cá nhân ông ta. Việc kết luận cuối cùng này thuộc về cơ quan có thẩm quyền của nước sở tại Ukraine, chúng ta chỉ có một quyền duy nhất là "nghi ngờ" mà thôi. Nếu muốn chứng minh cho sự nghi ngờ của mình là đúng, chúng ta có quyền yêu cầu cơ quan bảo vệ pháp luật kết hợp với Bộ Giáo dục nước sở tại Ukraine điều tra làm rõ, một khi bằng thật/giả của TĐ đã xâm phạm đến quyền và lợi ích chính đáng của mình. Điều đáng nói ở đây là khi chưa có kết luận cuối cùng, thì CPK đã vội tuyên bố rằng TĐ là một ông TS giả mạo trên các phương tiên thông tin đại chúng. 

Trong bài viết của champaka.info co đoạn: "Có chăng cựu dân biểu Lưu Quang Sang cũng nằm trong “đội ngũ bút chiến nặc danh" mà đài BBC đã nêu để chống lại những ai đụng chạm đến bản thân và phe nhóm của mình?". Theo tôi, có lẽ đây là một suy diễn quá tai hại, rất thiếu khách quan. Champaka.info là cơ quan ngôn luận, phải hiểu rõ tin tức mà BBC đưa ra là nhằm đến đối tượng nào? việc hình thành các chuyên gia "bút chiến" đó là do tổ chức nào thành lập và với mục đích gì? Ở trên champaka.info đã khẳng định ông Lưu Quang Sang lôi kéo TĐ và QĐC vào phe nhóm của mình là Hội Văn hóa truyền thống Champa, không lẽ Hội này là do Nhà nước Việt Nam thành lập chăng? 

Mong rằng Champaka.info hãy xem đây là bài học để mình tác nghiệp chuyên nghiệp hơn, điện thoại hoặc email hỏi thẳng những vấn đề mình đưa ra. Đưa đến bạn độc mẫu phỏng vấn những người liên quan đến sự kiện để những thông tin trung thực hơn. Bình luận cũng dựa vào quan sát khách quan hơn là suy diễn chủ quan như những điều tệ hại không đáng có vừa qua. 

Từ những phân tích trên, cho phép tôi được đưa ra một ví dụ vui như sau: 

Tôi là con người (1) . Tổng Biên tập champaka.info không phải là tôi (2) 

Chắc chắn từ (1) và (2), mọi người cũng định hình cho mình một phán đoán thứ (3), bản thân tôi cũng không ngoại lệ, nhưng tôi đã không cho phép mình suy luận, phán đoán vội vàng như vậy, vì tôi thừa biết rằng đó là lối suy diễn phi logic. 

Trên đây là một vài góp ý của tôi về bài viết của cơ quan ngôn luận champaka.info, rất mong champaka.info tiếp tục duy trì sự khách quan, trung thực để có những bài viết hay hơn, công trình khoa học có giá trị hơn trong tương lai. 

Dwa karun mikwa ralo! 

Saradon (Đàng Xuân Hòa)