Lễ hội Kate có phải của riêng người Chăm Balamon (Cam Ahier)?

Bài viết khá hay mang tính đoàn kết, muốn share lại ở đây cùng các bạn chiêm ngẫm.

Facebook - Inra Jaya

Năm ngoái, sắp đến ngày mừng Lễ hội Kate, trên facebook có nhiều bạn Islam lẫn Bà Ni đồng hương tôi mới hỏi: 

Người bạn Bà Ni: 
- Kate này em có về quê chơi không? 
- Em là Ba-ni em đi Kate để chi anh? Bên em chỉ đi Ramuwan thôi.

Người bạn Islam: 
- Mình là Chăm Islam, chỉ tôn thờ một đấng tối cao duy nhất, tháp Chăm là tháp đạo Hindu, thờ đa thần, mình đi làm gì?

Vậy việc tham dự lễ hội Katê có phải là lễ hội của riêng người Chăm Balamon không?  

Nói về tháp Chăm:
Tháp Cham là biểu tượng của Ấn giáo, nơi chỉ để thờ các thần linh thuộc tôn giáo này, cho nên khi nói người Cham phi Bà-la-môn giáo không phải phụng tự tháp, thì KHÔNG có gì sai. Thế nhưng, khi nhìn sâu hơn vào tinh thần Cham và văn hóa Cham, thì hoàn toàn khác. Có mấy nguyên do:

- Các tháp ở khu vực văn hóa Amaravati và Vijaya có thể chỉ thờ thần Ấn giáo, ngược lại hầu hết các tháp vùng Kauthara (Nha Trang) và Pangdurangga (Ninh Thuận – Bình Thuận) đều thờ vua Champa: Tháp Bà ở Nha Trang thờ người sáng lập vương quốc Champa là Po Inư Nưgar; tháp Po Klaung Girai hay tháp Po Rome ở Ninh Thuận; tháp Po Dam và Tháp Po Xah Inư ở Bình Thuận cũng vậy. Là vua, là tướng tài, là ân nhân của cả dân tộc, chứ có phân biệt tôn giáo nào đâu.

- Từ Ấn giáo vào Champa (nhất là vùng Pangdurangga), ý nghĩa và chức năng của tháp đã hoàn toàn bị chuyển đổi: tháp đã là tháp Cham đặc trưng, tách biệt khỏi nguồn gốc Ấn Độ của nó; cũng như người Cham Bini dù từ Islam mà ra, nhưng Islam khi vào Champa đã bản địa hóa [dân tộc hóa] thành Cham Bini rất đặc trưng, hoàn toàn khác xa với nguồn gốc Islam nhập ngoại. 

Do đó, người Cham Bini thờ phụng tháp thiêng là điều đương nhiên; và trong THỰC TẾ SINH HOẠT TÍN NGƯỠNG, bà con Cham Bini vẫn thờ phụng tháp từ mấy trăm năm qua. Ai cản được sự thật đó?

- Một minh chứng lịch sử cụ thể: Vua Po Mưh Taha là người Cham Bini (hay Islam), công chúa Bia Than Cih là Cham Bini được gả cho Po Rome (1627-1651) có xuất thân không rõ ràng. Po Rome mất, người Cham xây tháp thờ vị vua này, còn thi hài hoàng hậu Bia Than Cih (Cham Bini) sau đó được chôn trên đồi tháp phía Bắc (vừa được khai quật tìm thấy). Vậy tháp Po Rome có thuần là của Cham Bà-la-môn không? Và thực tế, Katê hằng năm, người Cham làng Pabblap (Cham Bini) vẫn lên tháp cúng tế, có khi còn đông hơn cả bà con làng Thon gần đó nữa. 

Cuối cùng, người Cham hiện theo Islam có cúng tế tháp không?

Chuyện cúng tế thì tôi ngoại đạo không có ý kiến; riêng việc xem tháp Cham [đang được thờ phụng] và cũng như Thánh địa Mỹ Sơn [hết còn thơ phụng] là di sản văn hóa tổ tiên, là điều không thể chối bỏ. Chối bỏ nó, có nghĩa là chối bỏ một bộ phận giá trị của văn hóa tổ tiên.

Nói về lễ hội Kate:

Lễ hội Katé còn được gọi là Mbang Katé là một lễ hội của đồng bào dân tộc Chăm. Đây là một lễ hội dân gian thiêng liêng đặc sắc và rất quan trọng. Tưởng nhớ đến những người đã khuất, tưởng nhớ đến các vị anh hùng dân tộc (được người Chăm tôn vinh làm thần). 

=> Là của người Chăm nói chung, chứ không riêng cho Chăm đạo nào cả. Vua hay tướng Chăm là vua chung cho cả vương quốc Chăm, dù là tôn giáo nào đi chăng nữa.

Tháp Chăm Po Klaung Girai


Tháp Chăm Po Rome:


Ông Ka-ing: một chức sắc Chăm có trước khi đạo Balamon , Hồi Giáo vào vương quốc Chăm.


Raglai: trong lễ đưa rước y phục vua Chăm trong Kate



THÊM HÌNH ẢNH LỄ HỘI KATE TẠI ĐÂY:

https://www.facebook.com/JAYAphotographer/media_set?set=a.495940383757014.117616.100000231708341&type=3

TÌM HIỂU THÊM VỀ CÁC TÔN GIÁO CHĂM:

http://vi.wikipedia.org/wiki/T%C3%B4n_gi%C3%A1o_c%E1%BB%A7a_ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Ch%C4%83m

----
Vì một cộng đồng Chăm đoàn kết!