Chế Mỹ Lan
Hằng năm khi nghe tiếng sấm rền vang từ hướng đông hướng tây báo hiệu một năm mới đến. Người Chăm nao nức đón mừng năm mới bằng một lễ hội rất đặc sắc ấn tượng và đầy ý nghĩa đó là Lễ Hội Rija Nưga hay còn gọi là Lễ Hội múa tống ôn đầu năm.
Người Chăm có câu:
Bilan thanh úk thanh ôn
Hamik grum mưnhi gah pur,Pai
Khi nghe tiếng sấm hướng đông tây
Nhân dân hớn hở mới hòng yên tâm.
Lễ hội này nhằm tống khứ những điều xấu xa, xui xẻo trong năm củ và cầu mong một năm mới với mọi điều tốt lành cho dân làng.
Một điều vô cùng thú vị là chúng ta sẽ thấy hình ảnh của ông Ka-ing ( gọi là Thầy Bóng) rất oai phong lẫm liệt múa lễ. Thầy Bóng hiêng ngang cầm thanh kiếm múa nhảy trên một rừng lửa đang hừng hực cháy bằng chính đôi chân trần của mình. Ông Ka-ing đưa những nguyện vọng của dân làng đến đấng tối cao. Ông say xưa múa trên vùng lửa mà chẳng biết cảm giác nóng là gì. Ông cứ nhay? múa cho đến khi ngọn lửa lụi tàn chỉ còn lại những tro bụi bay lất phất vào cõi vô định. Ông đạp tan đi ngọn lửa của sự thối tha, đạp tan đi ngọn lửa của hận thù, ngọn lửa của những tâm hồn tha hóa. Một hình ảnh sống động và đầy niềm kiêu hãnh nhằm phản ảnh lên sức mạnh của con người lúc nào cũng sẵn sàng chiến đấu với nghịch cảnh thiên tai hạn háng. Dập tan đi những xấu xa những bất công, ganh đua, kỳ thị hay sự thối nát của xã hội để sinh tồn. Con người phải chiến thắng với bất cứ nghịch cảnh để tồn tại và tiếp tục sống.
Nào! Chúng ta đã sẵn sàng chưa? Hãy cùng nhau chấp tay cầu nguyện để tống khứ những sự thối nát không đẹp của năm qua thành tro bụi để gió cuốn đi theo dòng sông. Cùng nhau cầu mong cho mưa thuận gió hòa, mùa màng tốt tươi. Vạn vật sanh sôi nẩy nở. Cầu mong cho con cháu Champa biết thương yêu nhau và đến gần với nhau hơn để gìn giữ giống nòi của mình khỏi bị diệt chủng. Hãy cầu mong một năm mới đầy Phước hạnh, no ấm hạnh phúc. Cầu mong cho con cháu chúng ta dù đang sinh sống ở nơi nào trên trái đất này đều hướng về cội nguồn của mình. Gìn giữ bản sắc văn hoá Chăm nhé! Thun bilau Thuk Siam.
Tư liệu từ tác giả Sakaya trong cuốn Lễ Hội của Người Chăm nhà xuất bản văn hoá Dân Tộc Hà Nội 2003
